Kelime anlamı olarak “yeniden doğuş” manasına gelen Rönesans, 14 ve 16. yüzyılları kapsayan geniş kapsamlı bir akımdır.
Rönesans akımı İtalya’da ortaya çıkıp zamanla yayılmıştır. Öncelikle İtaya’nın güneyinde Giotto ve mimar Brunelleschi ile temelleri atıldığı düşünülür. Ancak Kuzey ve Güney İtalya’da eş zamanlı olarak Rönesans özelliklerine uygun eserler verilmiştir.
14 ve 16. yüzyılları kapsayan bu döneme yeniden doğuş denmesinin sebebi Ortaçağ’dan uzaklaşıp tekrar Antik Roma ve Antik Yunan’ın sanat, kültür ve bilgi birikimine geri dönülmesidir. Ortaçağ’a hakim olan skolastik düşünce ve kiliselerin baskısından bunalan insanlar bu karanlık dönemden çıkmak için Antik Yunan ve Roma’yı yeniden canlandırmak istemiştir. Çünkü İtalyan sanatçılar uygarlığın merkezini Roma olarak görüyorlardı. Roma’nın, Gotlar ve Vandallar tarafından yıkılmasından sonra gelen dönemi geçici bir ara dönem olarak görmüş ve uygarlığı tekrardan canlandırmayı görev olarak bellemişlerdir.
Rönesans’ın temelleri aslında şehir kentlerinin kurulması ile başlamıştır. Şehir kentlerinin yavaş yavaş kurulmaya başlaması ve Medici gibi ailelerin finansal açıdan güç kazanması kilise ile baş edebilmelerini sağlamıştır. Bu şekilde kilisenin etkisi insanlar üzerinde azalmış ve sanatın hamisi değişmiştir. Kilisenin güçlü etkisinin yavaş yavaş azalması ile sanatta artık merkeze insan geçmiştir. Dini konular işlenmeye devam etse de artık korkutucu dini figürler yerini daha insancıl ve duygulu ifadeleri olan figürlere bırakmıştır. Örneğin Ortaçağ fresklerinde tasvir edilen İsa ile Leonardo da Vinci’nin Son Akşam Yemeği tablosundaki İsa karşılaştırıldığında, Leonardo’nun İsa’sının korkutucu değil tam tersi daha insancıl olduğu ve düşünceli bir ruh halinde bulunduğu görülür.
İçerik
Rönesans Akımının Nedenleri
- Antik Yunan ve Roma eserlerinin keşfedilmesi ile Antikiteye olan ilgi artmıştır. Antik uygarlıkların tekrar canlandırılması ile aydınlanmanın gerçekleştirileceği düşüncesi yaygınlaşmıştır.
- Matbaanın bulunması ile kitapların daha kolay ulaşılabilir olması aydınlanma düşüncesini arttırmıştır.
- Şehir devletlerinin kurulması ile Medici gibi varlıklı ailelerin ortaya çıkması ve sanatçılara hami olması.
- Hümanizm düşüncesinin yaygınlaşması.
Rönesans Akımının Sonuçları
- Sanat, bilim, mimari ve edebiyat gibi pek çok farklı türde gelişmeler yaşanmıştır.
- Kilisenin çoğu alanda etkisi azalmış, akıl ve mantık önem kazanmıştır.
- Burjuvazi sınıfı ortaya çıkmış ve şehir devletleri kurulmuştur.
- Hümanizm önem kazanmış ve insanı merkeze alan bilimlere ilgi artmıştır.
- Perspektif bulunmuş ve diğer pek çok bilimsel gelişme yaşanmıştır.
Rönesans’ın Etkileri Nelerdir?
Matbaanın yayılması, bilginin yayılması ve geçerliliğini sağlamıştır. Yeni eserler ortaya çıkarılmış ve çeviriler hız kesmeden yapılmaya başlanmıştır. Rönesans sırasıyla Florensa, Venedik, İngiltere, Portekiz, Hollanda’ya yayılmıştır.
Rönesans’ın başlamasının bir diğer sebebi de 11. yüzyılda gerçekleşmiş olan Haçlı Seferleri’dir. Bu seferler sırasında, Müslüman bilginlerin çevirdiği eserler, buluşları, kütüphanelerindeki kitapları Avrupa’ya taşınmıştır.
Avrupa’yı tamamen değiştiren Rönesans, sadece fikirsel olarak geliştirmekle kalmamış aynı zamanda ekonomiyi de güçlendirmiştir.
Eğitime verilen büyük önemin ardından, kaliteli bilim insanları ve sanatçılar yetişmiş; bulundukları bölgelere yeni zenginlikler kazandırmışlardır. Bunlardan bazıları:
- Calven
- Pleiade (Playd)
- Montaigne
- Erasmus
- Martin Luther’dir.
Rönesans ve Hümanizm
Rönesans ve hümanizm akımları iç içe olan akımlardır. Rönesans denilince akla Hümanizm gelir. Hümanizm düşüncesi sık sık insan sevgisi olarak anlaşılır ancak bu yanlış bir bilgidir. Hümanizm aslında merkezde insanın olmasıdır. Rönesans ile birlikte dini merkeze alan yapı değişmiş ve artık merkeze insan alınmıştır. Örneğin dini figürler dışında portre sanatı gelişme göstermiş ve manzaralar yapılmaya başlanmıştır. Dini konular işlenmeye devam edilse de İsa artık tanrı olarak değil daha insancıl yönüyle tasvir edilmeye başlanmıştır. örneğin Ortaçağ İsa resmi ile Leonardo’nun Son Akşam Yemeği tablosundaki İsa karşılaştırıldığında Leonardo’nun resmettiği İsa’nın daha az korkutucu ve daha insancıl duygular içinde olduğu görülür.
Ayrıca Bakınız: Hümanizm Akımı Nedir?
Hümanizm sadece sanat eserlerinde görülen bir özellik değildir. Dönemde insanı merkeze alan bilimlere yönelmeleri de Hümanizm akımının etkisini gösterir.
Feodalitenin yıkılması, Burjuva sınıfının ortaya çıkması ve şehir devletlerinin kurulması gibi gelişmeler de Rönesans dönemindeki Hümanizm etkilerindendir.
Rönesans Akımının Özellikleri
Yeniden Doğuş anlamına gelen Rönesans akımı etkisi oldukça güçlü olmuş bir akımdır. Rönesans akımının özellikleri aşağıda listelenmiştir;
- Rönesans akımı insanı merkeze almıştır. Dolayısıyla Rönesans denildiği zaman akla Hümanizm gelir. Eserlerde birey ve insanın duyguları ön plandadır. Örneğin dini temalı eserlerde bile dini figürlerin daha insancıl ve insani duygular içinde betimlendiği görülür. Ayrıca insanı merkeze alan bilimlere de yönelim artmıştır.
- Rönesans akımı, Antik Yunan ve Antik Roma sanatını esas almıştır. Amaçları Roma’nın yıkılmasından sonra gelen karanlık dönemi terk edip tekrardan aydınlanmak, bilgiye ulaşmaktır. Bu nedenle Rönesans eserlerinde, Roma sanatındaki yere sağlam basan, kalıplı ve gerçekçi figürler görülür.
- Rönesans, bireylerinin çok yönlü olduğu da görülür. Pek çok sanatçı yalnızca bir konuda uzman değildir. Örneğin; Leonardo da Vinci sadece bir ressam değil aynı zamanda bir bilim adamı, mühendis ve mucitti. Bu dönemdeki çok yönlülüğü açıklamak için Rönesans İnsanı veya Evrensel İnsan kavramlarının kullanılır.
- Sanatçıların bu dönemde eserlerine imza atmaya başladıkları da görülür. Bu durum da Hümanizmanın etkisidir. Örneğin; Van Eyck’in Arnolfini’nin Evlenmesi isimli eserinde, sanatçının arkada görülen aynanın üstüne “Jan Van Eyck de buradaydı” yazmış olduğu görülür.
- Perspektif kullanımı Rönesans döneminin en belirgin özelliklerindendir . Perspektifi bilimsel ve sistematik bir biçimde kullanan Rönesans sanatçıları eserlerinde bilim ve sanatı birleştirmiştir.
- Rönesans Dönemi sanatçıları doğayı gözlemlemiş, eserlerinde canlı figürden modeller kullanmıştır. Dolayısıyla doğayı daha gerçekçi ve olduğu gibi betimlemeyi amaçlamışlardır. Rönesans eserleri incelendiğinde Gotik dönemim aksine figürlerin daha gerçekçi ve hacimsel olduğu görülür. Figürler yere sağlam basar ve anatomi çalışmaları yapıldığı için daha gerçekçi dururlar.
Rönesans Sanatçıları
Rönesans dönemi boyunca pek çok önemli eserler verilmiş ve birçok sanatçı yetişmiştir. Aşağıda bu sanatçılar liste halinde verilmiştir.
- Leonardo Da Vinci
- Sandro Boticelli
- Jan Van Eyck
- Raphael
- Titian
- Flippo Brunelleschi
- Donatello
- Michelangelo
- Albrecht Dürer
- Hieronymus Bosch
Rönesans sanatçılarının hakkında daha fazla bilgi almak için “Rönesans Döneminin 10 Ünlü Sanatçısı ve Eserleri” isimli yazımıza göz atabilirsiniz.
Rönesansın başrollerinde kimler vardı?
Rönesans İtalya’da başlamış olup coğrafi konumu, Karanlık Çağ’dan daha az etkilenmesiyle birlikte diğer ülkelere yayılmış ve Rönesans’ın Eşiği unvanını hak etmiştir.
Rönesans’ın ‘Yeniden Doğuş’una öncülük eden; Leonardo da Vinci, Michelangelo, Raffaello gibi büyük zekaların payı asla esirgenebilecek gibi değildir. Çünkü bu insanlar, sanatın ve bilimin mükemmeliyetini göstermekte oldukça büyük başarılara imza atmışlardır.
Rönesansın yaşanmasıyla birlikte;
Din adamlarına bağlılık azalmış ve sorgulayan, eleştirel bir bakış gelişmiştir.
Erasmus’un Deliliğe Övgü, Machiavel’in Prens, William Sheakspeare’in Othello’su,Thomas Moore’un Ütopya adlı eseri yazılmıştır.
Rönesans ve skolastik düşünce
Avrupa neredeyse her konuda gelişim göstermiştir. Bilim ve sanattan ziyade farklı kollardan da etkiler görünmektedir.
Rönesans’ın bu denli kuvvetli olmasının sebeplerinden biri de elbette, artan baskı ve halkın gücünün sömürülmesiydi. Halk, kilisenin dediğini yapıyorsa da bundan memnun değildi ve yol gösterecek aydınları arıyorlardı.
