Kitle iletişimi, kişilerin paylaşmak istediği bilgileri veya düşünceleri, bir kitleye (büyük, küçük fark etmeksizin) aktarmasıdır. Kitle iletişimine, kişilerarası iletişim de diyebiliriz. Teknolojinin büyük gelişimiyle, kitle iletişimi kavramı da hayatımızda büyük bir rol oynamaya başlamıştır. İnsanlar, söylemek istediği her şeyi, tek bir tıkla istediği kitleye, gruba ulaştırabiliyor. Bu sayede insanlar, sosyal çevresinden dışarı çıkmış oluyor. Dünya çapında ki bütün toplumların dil ve toplumsal yaşantıları hakkında bilgi sahibi olarak, onlar hakkında düşünce üretebiliyor. Bu da tüm insanlar açısından küreselleşmeye olanak sağlıyor. Kitle iletişimi, çok eskilere dayanmamaktadır. Geçmişte yaşayan insanlar, kendi çevrelerinden başka bir ortam ve yapı görememişlerdir. Birazcık empati kurduğumuzda, ne kadar sıkıcı bir hayat yaşadıkları düşüncesine kapılıyoruz. Bizler, yani modern çağın insanları, teknolojinin gelişiyle ve kitle iletişiminin oluşumuyla büyük bir şans yakalamış olmaktayız. Artık bütün toplumların bireyleri, yaşantılarını kitle iletişim araçlarını kullanarak geçirmektedir.
İçerik
Kitle İletişim Araçları Nelerdir?
Kitle iletişim araçlarına, insanların her türlü ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla geliştirilmiş ve çeşitlenmiş araçlar diyebiliriz. Kitle iletişim araçlarına örnek olarak;
- Posta
- Telgraf
- Gazete
- Radyo
- Telefon
- Televizyon
- İnternet’i söyleyebiliriz.
Kitle İletişim Araçlarının Tarihi
Posta:
Postanın ilk kullanımının, kanıtlar doğrultusunda İngiltere’de 1840 tarihinde başladığını söyleyebiliriz. Daha sonraları Osmanlı Devleti’ de kullanmaya başlamıştır. Başlarda posta, devletler arasında, önemli bilgilerin paylaşılması, yapılacak çeşitli savaş önceleri haberleşme gibi önemli bir amaca sahiplik etmiştir. Zaman ilerledikçe, devletlerin kullanımı dışında, kişilere veya gruplara da geçmiştir. Böylelikle posta kullanımı büyük oranda artmıştır. Posta kullanımı, günümüzde de hala kullanılmaktadır. Teknolojinin gelişimiyle posta, internetin getirdiği kolaylıklar üzerinden çeşitlenmeye gitmiş ve karşımıza e-posta olarak çıkmıştır.
Telgraf:
Telgraf, 1792 yılında Claude Chappe tarafından icat edilmiştir. Gelişimini ise Samuel Morse tarafından elektro mıknatıslı olarak tamamlamıştır. Telgraf, teknoloji iletişimi kapsamında, ilk var olma özelliğine sahiptir. Bu özelliği gelecek yıllarda teknoloji iletişiminin genişlenmesine ve çeşitlenmesi olanak sağlamıştır. Tarihte ilk telgraf hattı, 1843 yılında Washington-Baltimore-Maryland arasında kurulmuştur. Samuel Mors’un ilk telgraf mesajı ingilizce olarak gönderilen “Tanrı ne yaptı?” sözü olmuştur. Bu sözle anlayacağımız üzere, o zamanlarda böyle bir buluşun, Tanrı tarafından bir mükafat olarak gönderilmiş düşüncesi içerisinde olduklarını algılayabiliriz. Telgraf, o zamanlarda insanların hayatlarını gerçekten çok kolaylaştırmıştır.
Gazete:
İlk gazete, 1605 yılında Johann Carolus’un “aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historie” adı altında kağıt üzerine bastırıp yayınladığı yazıdır. İlk gazeteler, genellikle insanlara dünyadaki ticaret hakkında bilgi vermek, olmuş veya olan savaşların haberlerini yaymak, dünya liderlerinin görüşlerini paylaşmak amacıyla kullanılmıştır. İlk başlarda gazete, belirli insanların ulaşabildiği bir kitle iletişim aracı iken, endüstri devriminin başlamasıyla, çoğu kitlenin ulaşabileceği bir noktaya gelmiştir. Endüstri devrimi ve teknolojinin gelişmesiyle gazete, her insana ulaşabileceği bir yere geldiğinde, artık normal bir şeymiş gibi karşılanmaya başlamıştır. Bunun üzerine gazete sahipleri ve yazarları, gazete içeriğine çok farklı yeni şeyler eklemişlerdir. Çok önemli haberler dışında, insanların zaman geçirebilecekleri, hayattaki tüm sosyal alanlar hakkında bilgiye ulaşabilecekleri, eğlenebilecekleri bir platform oluşturmuşlardır. Bu da gazetenin, insanların hayatlarında uzun yıllar boyunca kalmasına olanak sağlamıştır.
Radyo
Radyonun, buluşunda ve gelişiminde birçok bilim adamının katkısı bulunmaktadır. İlk olarak radyo, İtalyan mucit Marconi tarafından 1895 yılında üretilmiştir. Marconi, elektromanyetik dalgalarının iletilmesi keşfini yapan İngiliz fizikçi Hertz sayesinde bu üretimi yapmayı başarmıştır. Radyo, dünyaya çok hızlı bir şekilde yayılmıştır. Herkes tarafından çok merak edilmiş ve gelmiş geçmiş en büyük icatlardan biri olarak görülmüştür. Çünkü radyo, o zamanki kitle iletişim araçlarından farklı bir yönüyle dikkat çekmiştir. Radyo, uzaktaki bir insanın sesini aktarabilmektedir. Dediğimiz gibi, radyonun bulunmasında ve geliştirilmesinde birçok bilim adamının büyük katkıları yer almaktadır. Onlardan birisi bile, radyonun buluşuna katkı sağlayacak bir buluş yapmasaydı, sadece radyo değil, telefon ve televizyonda hayatımızda olmayabilirdi. Şu anki yaşamımızda radyo gelişilebilecek son noktaya gelmiştir. Dünyanın öbür ucunda yayın yapan radyo kuruluşlarına, frekanslar ve internet sayesinde kolayca erişebilmekteyiz.
Telefon:
Telefonu, 1871 yılında ilk olarak Guiseppe Meucci icat etmiştir. Guiseppe Meucci patent hakkını kaybedince, icat ettiği telefonu geliştirememiştir. İlk telefonu resmi olarak 1876 yılında Alexander Grahambell icat etmiştir. Alexander Grahambell’ in yaveri Bay Watson, tesadüfen teller ile uğraşırken, bu tellerin iyi bir ses geçirme aracı olarak kullanılabileceğini fark etmiştir. Bunu Grahambell’e anlattıktan sonra, Grahambell bunu mantıklı bulmuş ve çalışmalarına başlamıştır. Uzun uğraşlar sonucu, Grahambell telefonu icat etmiş ve ilk konuşmayı yapmayı başarmıştır. Diğer kitle iletişim araçlarında olduğu gibi, telefonda hızlıca dünyaya yayılmıştır. Bu yayılma sonucunda, zamanla bütün bilim adamlarının katkısıyla telefon, sadece ses geçirme aracı olmaktan çıkmış; fotoğraf çekme, müzik dinleme, dosya kaydetme, internet sayesinde bütün dünyaya hızlıca ulaşabilme gibi imkanları da insanlara sunmuştur. Artık günümüzde, kullanım ve zaman geçirme bakımından, bütün kitle iletişim araçlarını geçerek en başa gelmiştir.
Televizyon:
Televizyonu, Loige Baird 1923 yılında bulmuştur. Televizyona görüntü vermeyi başaran kişi de Loige Baird’dir. Başlarda görüntüler, noktalar halinde ve titrektir. Loige Baird bunun üzerine daha çok uğraşarak geliştirmeyi başarmıştır. Zamanla, televizyon İngiltere’de duyulmaya ve ilgi görmeye başlamıştır. 1930’lara doğru televizyonun varlığı büyük ülkelere de ulaştığı için, diğer ülkelerin mucitleri ve profesörleri de televizyonun gelişimi ve zenginleştirilmesi adına çok uğraş vermişlerdir. 1940’da renkli görüntü veren televizyon üzerine çalışma başlamış ve başarıya ulaşılmıştır. Daha sonra 1950’de Amerika’da satışı başlamıştır. Yavaş yavaş bütün ülkelere dağılan televizyon, şimdiki zamanda her evde olan bir eşya halini almıştır. Televizyon sayesinde insanlar hem işitsel hem de görsel iletişimi bir arada almaktadır. İnsanların televizyona tutumu her zaman pozitif olmuştur.
İnternet:
İnternet, 1950 yıllarında bilgisayarın gelişme ve çeşitlenmesi sonucu oluşturulmaya başlanmıştır. Amerika, İngiltere ve Fransa’da bulunan çeşitli laboratuvarlarda büyük uğraşlar sonucu geliştirildi. İnternetin gerekliliğini doğuran en büyük düşünce iki cihaz arasında nasıl veri paylaşımı yapılabilir sorusuydu. Uzmanlar, bunun üzerinde çok fazla durarak, 60’ların başında ABD Savunma Bakanlığı tarafından desteklenen ağ çalışmalarından birisi olan Arpanet’i kullanmaya başlamışlardır. Zaman içerisinde internet kavramı geliştirilmiş ve zenginleştirilmiştir. İnsanlara büyük oranda katkı ve kolaylık sağlayan internet şu zamanlarda, teknolojinin büyük gelişimiyle iyice büyümüştür. İnternet, gelişiyle birlikte diğer kitle iletişim araçlarının da gelişiminde büyük rol oynamıştır. İnternet sayesinde insanlar bütün kitle iletişim araçlarını internet üzerinden kullanabiliyordur.
Kitle İletişim Araçlarının Türleri Nelerdir?
Kitle iletişim araçları 2 kategoriye ayrılmaktadır.
Bunlar: Görsel Araçlar- İşitsel Araçlar
Görsel Araçlar:
Görsel iletişim, yazının bulunması ile başlamıştır. Yazının icadı ile bilgi aktarımı insanlar arasında hızla yayılmaya başlamıştır. Yazının değerlenmesi ve matbaanın icadı ile başlayan gelişmeler basım faaliyetlerini arttırmıştır. Böylece görsel kitle iletişim araçları kullanılmaya başlanmıştır. Görsel kitle iletişim araçlarına, kitapları, broşürleri, televizyonu, cep telefonunu, bilgisayarı, gazeteleri katabiliriz.
İşitsel Araçlar:
İşitsel iletişim, bizim kulağımızla duyabildiğimiz kitle iletişim aracıdır. İşitsel iletişim sözlü iletişimi de beraberinde getirmektedir. Dünyamızın büyük mucitleri sayesinde işitsel iletişim zaman içerisinde kitle iletişim araçları içerisine girmiştir. İlk telefon sayesinde kitle iletişimi işitsel yolla başlamıştır. Zaman içerisinde teknolojinin de büyük gelişimiyle işitsel araçlar kitle iletişiminde çeşitlenmiştir. İşitsel kitle araçlarına, telefonu, bilgisayarı, televizyonu, kaseti, radyoyu katabiliriz.
Kitle İletişim Araçlarının Yararları Nelerdir?
Kitle iletişim araçlarının en önemli amacı dünyadaki bütün insanların bilgiye ulaşmasını sağlamaktır. Eski zamanlarda insanlar, yaşadığı çevre dışında hiçbir bilgiye adam akıllı ulaşamamıştır. Teknolojinin zaman içerisinde gelişmesiyle birlikte kitle iletişim araçları ortaya çıkmış ve insanlar tarafından çok fazla derecede kullanılmaya başlanmıştır. Kitle iletişim araçlarının yararları arasına, dünyanın her tarafı hakkında bilgiye sahip olabilme imkanını, anlık önemli haberlere hemencecik ulaşabilmeyi, ne kadar uzaklıkta olursa olsun istediği kişiyle veya kişilerle hem görsel hem de işitsel biçimde iletişim kurabilmeyi, bütün bireylerin iletişim kurma becerisini geliştirdiğini ve kolaylaştırdığını söyleyebiliriz. Kitle iletişimi, günümüzde insanların devamlı kullandığı bir araç haline gelmiştir. İnsanlar, kitle iletişim sayesinde, eğitimini geliştirebiliyor, kültürel bakımdan zenginleşiyor, eğlenebiliyor ve böylece sosyal hayatında motivasyonu yüksek ve kendine güvenen birisi olarak karşımıza çıkıyor.
Kitle İletişim Özgürlüğü Nedir?
Bireyler, günümüzde bilgiye, anlık habere kitle iletişim araçları sayesinde ulaşmaktadır. Günümüz dünyasında, kitle iletişimi büyük rol oynamaktadır. İnsanların düşünceyi açıklama isteği temel hakkıdır. Kitle iletişim özgürlüğü, haberlerin, bilgilerin ve düşüncelerin kitle iletişim araçları ile özgürce paylaşılmasıdır. Kamuoyunda önemli yeri olan bu araçların ortaya çıkışı, örgütlenmesi, işleyişi ve işleyişlerinde uyulması gerekli kurallar da doğal olarak herkesi ve toplumu ilgilendirmektedir.
Yazar: Samet Koca