Bugün, bir asırdan fazla elektrik teknolojisinin ardından, merkezi sinir sistemimizi küresel bir kucaklamayla genişlettik ve gezegenimiz söz konusu olduğunda hem uzay hem de zamanı ortadan kaldırdık.
Marshall McLuhan, Medyayı Anlama, 1964.
“Küresel köy” terimi, dünya genelindeki bilgi, teknoloji ve kültürel etkileşimlerin artması sonucu ortaya çıkan bir kavramdır. İletişim ve ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler, dünya çapındaki ekonomik ve siyasi ilişkilerin artması, kültürler arası alışverişin yoğunlaşması ve internetin yaygınlaşması gibi faktörler, dünyayı küresel bir köye dönüştürmüştür. Bu kavramın arkasındaki fikir, dünyanın herhangi bir yerindeki insanların birbirleriyle hızlı bir şekilde iletişim kurabilmesi, bilgiye kolayca erişebilmesi ve kültürler arasında bilgi ve fikirlerin serbestçe akabilmesidir. Bu sayede dünya daha küçük ve daha yakın hale gelir.
“Küresel köy kuramı”, Kanadalı yazar ve düşünür Marshall McLuhan tarafından ortaya atılmış bir kavramdır. McLuhan, küresel iletişim teknolojilerinin gelişmesi ve yaygınlaşması sonucunda dünya çapındaki insanların birbirleriyle daha yakın bir ilişki içinde olduğunu ve kültürler arasındaki etkileşimin arttığını savunmuştur.
McLuhan, “küresel köy” terimini, insanların teknoloji sayesinde herhangi bir yerdeki olayları anında takip edebildiği ve dünya çapında bilgi ve fikirlerin serbestçe akabildiği bir dünya topluluğunu tanımlamak için kullanmıştır. Bu kavramda, dünya bir köy gibi düşünülür, insanlar birbirleriyle kolayca iletişim kurabilir ve kültürler arasındaki sınırlar ortadan kalkar.
McLuhan’a göre, küresel köyün ortaya çıkışı, modern iletişim teknolojilerinin (örneğin radyo, televizyon, telefon, internet) yaygınlaşması ve insanların bu teknolojileri kullanarak dünya çapında etkileşim kurmaları sonucunda gerçekleşmiştir. Küresel köy, dünya genelindeki insanlar için birçok fırsat sunar ve kültürler arası anlayışı artırır.
Marshall McLuhan Kimdir?
Marshall McLuhan 1911-1980 arası yaşamış Kanadalı düşünürdür. University of Manitoba Trinity Hall, Cambridge da eğitim almıştır. McLuhan’ı öne çıkaran çalışması medya teorileri üzerine yaptığı çalışmalardır. ‘Ortam Mesajdır’ ve ‘Küresel Köy’ gibi teorileriyle medya alanında bir devrim açmıştır. Bu çalışmanın devrim niteliğinde olması, çalışmanın World Wide Web’ın (inernet) icadından tam 30 yıl önce tahmin etmiş olmasıdır.
Küresel Köy (Global Village) Nedir?
1960’ların başında McLuhan tüm medya camiasında devrim olacak bir teoriyi öne sürdü. Basılı medyanın yerini elektronik medyanın alacağını ve bunun büyük bir bağımlılık haline geleceğini iddia etti. Bu çılgınlık o kadar çok büyük olacaktı ki, tüm dünyayı saracaktı ve McLuhan bu çılgınlığa ‘Küresel Köy’ tanımını yapacaktı. Baskı kültürü bireysel bir kültürdür, bir kitabı sadece tek kişi okuyabilir ve o kitaptan çıkardığı düşünce, fikir herkes için değişken olabilir. Ama elektronik düzlemde bu böyle değildir, bir yazıyı anda herkes okuyabilir, yorumlayabilir ve paylaşabilir. McLuhan, Küresel köy tanımını yaparken, gerçek bir köyü örneklem almıştır. Gerçek bir köyde herkes herkesten haberdardır. Kimin ineği bugün kaç litre süt vermiş, kim ölmüş, kim evlenmiş, kimin çocuğu doğmuş gibi olaylarda haber çok hızlı bir şekilde yayılır. Bir köyde birbirinden haberdar olmayan yoktur. McLuhan buradan yola çıkarak 7 milyar nüfuslu dünyanın, her an her saniye birbirlerinden haberdar olabileceğini öne sürmüştür. Ayrıca tüm dünyanın birbiriyle bu kadar bilgi paylaşması, günümüzde bilginin ve verinin en değerli nesne olmasına sebep olacaktır. Bu kadar büyük bir sektörün peşinden şirketler milyarlarca yatırım yapacaktır. Sonucunda tüm bu yoplanan kullanıcı verileri bir veri devine dönüşmüş olaca, ve bu veri sahipleri Big Brother (Büyük Birader) rolüne bürünüp, bizlerin izleyebilecekler. Konumuza dönecek olursak artık bir İskenderiye kütüphanesine ihtiyacımız yok ya da bir tanıdığımıza mektup gönderip geri almak için aylarca beklememize gerek yok. Artık herkesin kendi İskenderiye Kütüphanesi var kendi posta memurları var ve bu memurlar çok hızlı.
Tek Dil Tek Kültür Tek Tip İnsan
McLuhan medya öğelerinin sosyal yapı üzerinde araştırma yapan ve teori ileriye süren ilk araştırmacılardandır. Düşündüğümüz her şeyi yapmamızı ve bütün dünya ile saniyeler içinde iletişimde olmamızı sağlayan internet, tıpkı bir köy gibi tek bir kültür, tek bir dil ve birbirlerine çokça benzeyen insanlar oluşturmaktadır. Buna inanmıyor olabilirsiniz ben farklıyım diyor olabilirsiniz ama gerçek bu. Eğer uzun bir süre internet kullandıysanız sizdeki en büyük değişkenlik bilginin kolay elde edilebilir olduğu düşüncesidir. Siz fark etmeseniz bile bu sizin temel bir refleksiniz haline gelmiştir. Evinizdeki bir priz arıza yaptığında, ilk yapacağınız iş Google’a ‘Priz tamiri’ yazıp prizinizi tamir etmektir. Ya da prizinizi tamir edemezseniz Google’a tekrardan ‘İstanbul Elektrikçi’ yazarak İstanbul’un tüm elektrikçilerini görebilir, içinden dilediğiniz elektrikçiyi seçebilirsiniz. Bu gibi durumlarda saniyeler içinde sorununuzu gidermiş olacaksınız ve bir teşekkür dahi etmeyeceksiniz Google’a çünkü bu sizin için normal bir olay haline gelmiştir. Ama internet kullanmayan biri için basit bir priz arızası bile çok büyük sorunlara yol açacaktır. Siz o kişiye priz tamirini öğrettiğiniz zaman bu kişi size sonsuz teşekkür edecektir çünkü onu büyük bir dertten kurtarmışsınızdır. Komşunuzun interneti olmadığını ve elektrik prizinin arızalandığını düşünelim. O kişi elektrikçi aramaya çıkacaktı ve ilk bulduğuyla belki fiyatta anlaşamayıp başka bir elektrikçiye gidecekti ve ortalama 3 saatini priz tamirine harcayacaktı. bu durumda internetin önemi çok daha artacaktı. İnternetin işlevselliği onu çok sık kullanmamıza neden oldu. Çok sık kullanılan insanları etkileyen bu araç, popüler kültürün yayılmasına da çok büyük bir olanak sağladı. Amerika’da ünlü olan biri Türkiye’ye de internet aracılığıyla tanıtıldı. önceden global pazara hitap etmek isteyen müzisyenler, albümler, turneler yapıp dağıtım gerçekleştirirdi, şimdi iste dijital mecralardan şarkılarını yayınlamaları yeterli haldedir. Bu kolay erişebilirlik dünyayı tek dil ve tek kültür haline de getirebilir mi bunu zaman gösterecek, ama külterel yozlaşma konusunda büyük bir etkisi olduğu su götürmez bir gerçek
McLuhan ‘Ortam Mesajdır’ Teorisi
McLuhan’nın küresel köy teorimi dışında büyük diğer teorisiyse, ‘ortam mesajdır’ teorisidir. Bu sözünde McLuhan ortamın kendi karakteristik özelliği olduğu ve sadece kendi başına da bir mesaj olduğunu öne sürer. Şöyle düşünelim, bir haber duydunuz, bu haberi televizyonda duyduğunuzda farklı bir önem verirsiniz, Instagram’da dolaşırken gördüğünüzde farklı bir önem verirsiniz, evinize mektupla geldiğinde faklı bir önem verirsiniz. Bir mesajı aktaran ortamın etkisi, iletişimde farklı sonuçları olabilir, bu da ortamın mesaj yerine geçmesini sağlayabilir.
Babblela, grafik tasarım ve sanat dünyasında derinlemesine bilgi sunan bir platformdur. Sanat ve tasarımın farklı alanlarındaki gelişmeleri, ilham verici projeleri ve teknik bilgileri okuyucularıyla buluşturarak geniş bir bilgi havuzu oluşturmayı hedeflemektedir.