Hayatı ve dünyayı anlamamızda bizlere en çok yardımı olan duyumuz görme duyusudur. Görme, evrende var olan ışığı, ışığa duyarlı reseptörlerimiz sayesinde, toplayıp anlamlandırma sürecine denmektedir. Su altından, havadaki canlıların, havadan karadaki canlıların çoğunda görme duyusu, bulunmaktadır. Bu da görme duyusunun canlık tarihinde çok eskiye dayandığını ve doğal seçilime karşı büyük bir avantaj sağladığını söylememize olanak tanır.
Renkler ise yansıyan ışığın dalga boyu ile alakalı olduğundan, bu dalga boyu farklılıklarının farklı renkler olarak yansımasından kaynaklı ortaya çıkmaktadır. Renklerin algılanması, görme duyusunun aksine her canlıda farklı şekilde gerçekleşmektedir. Bu farklı algılama süreci, renklerin doğal yaşama etkisi olduğunu çıkarmamıza sağlar. Her canlının renkleri farklı şekilde algılaması, kendi yaşam sürecine ve doğal seçilimlerine göre değişiklik göstermektedir. Örneğin bir karıncanın hayatı, yer altında geçtiğinden kaynaklı, renk reseptörleri de yeraltı şartlarına göre evrimleşmiştir. İnsan gözü ise doğal şartların etkisinden kaynaklı genellikle iki veya üç reseptör olmasından kaynaklı, renkleri algılayabilmekte ve bu reseptörlerin sağladığı renkleri görebilmektedir.
İçerik
Renkler Hayatımızı Nasıl Etkiler?
İnsan hayatında renklerin etkileri, diğer canlılarda olduğu gibi yaşamını kolaylaştırmaya yönünde evrimleşmiştir. İnsan dünyayı algılarken ve anlamlandırırken, renkler sayesinde daha fazla bilgi toplayabilmiş ve renklere yaşamında önemli bir yere koymuştur. En basitinden renksiz bir dünyada, nesneler arasında ayrım yapmak, nesneleri tanımlamak oldukça zor olacaktır. Bu yüzden renkler, en çok bizim hayatımızda dünyayı algılarken yarar. Günümüz modern hayatında renkler çok daha önemli bir haldedir. Modern çağda, ilkel çağ göre çok daha komplike işler yaptığımızdan dolayı, dünyayı algılama ve algıladığımız şeyi betimlememiz için çok daha ileri seviye dile ihtiyacımız vardır. Bir olayı ve nesneyi betimlerken renklerin bize ve dilimize kattıkları çok fazladır.
Neden Renkleri Algılarız?
Hayvanların büyük bir kısmında, ışık algılama reseptörleri olduğunu söyledik. Bu özelliğin çoğunlukta olması, ışığın algılamasının, önemli avantajlar getirdiğini kanıtlar niteliktedir. Işığın algılanmasını en büyük avantajı, canlının dünyayı fark etmesine, algılamasına ve hareket etmesine olanak sağlamasıdır. Canlılıkta ışığın algılanması teorilere göre ilk olarak deri bölümünde, ışığı algılayan noktaların olması ve bu noktalar sayesinde hareket ederek daha kolay besin ve enerji bulabilmesinden kaynaklı ortaya çıkmıştır. Bu özellik büyük avantaj getirdiğinden, sahip olan canlı daha fazla çoğalmış ve genetik olarak aktarılmıştır. Daha sonralardan ışığın daha iyi detaylandırılması ve daha iyi anlamlandırılması, avantajları da beraberinde getirdiğinden, ışığı algılayan noktalar daha gelişmiş bir hale gelerek, şu anki gözümüzün oluşmasına neden olmuştur. Işık, her detaylı anlamlandırıldığında büyük avantajlar getirdiğinden, zamanla renkleri de algılayan reseptörler, gözümüzde oluşmuştur. Renklerin ilkel canlılar için büyük avantaj sağlamasından kaynaklı, renkleri algılama yöntemimiz kalıtsal olarak aktarılmış, şu anki insanların çoğunda renklerin algılanması, mevcut duruma gelmiştir.
Renklerin Psikolojik Anlamı
Renkler dünyamızı algılarkenki yerinden bahsetmiştik. Bu algılama sürecinde, ekstra olarak renkler bizlerin üzerinde psikolojik olarak da anlamlar ifade etmektedir. Renklerle olan önceki deneyimlerinizden kaynaklı, renklerin bizler üzerindeki etkisi de belirlenmektedir. Güne her başladığımızda mavi bir gökyüzü görmemiz, mavi renginin psikolojik olarak etkisi de bizim gökyüzü deneyimimizle bağlı olarak değişmektedir. Bu konu hakkında daha detaylı bilgi için, renklerin psikolojik anlamları üzerine yazmış olduğunuz yazıyı inceleyebilirsiniz.
Renklerin Avantajları Nelerdir?
Renklerin hayatımızdaki etkilerinden bahsederken, bizim hayatımızdaki yerinden az çok bahsetmiştik. Renklerin şu anki hayatımızda ve çoğu canlının hayatında var olmasından kaynaklı, yaşantıya büyük kolaylıklar getirdiğini söyleyebiliriz. Bu kolaylıklar ve avantajlar nesiller boyunca aktarılmış ve renkleri algılamamız bizde kalıtsal bir özellik olarak kalmıştır. Böylelikle renklerin insan hayatındaki yeri ve önemi bir hayli büyük olmuştur. Renklerin avantajlarını genel olarak, listelenecek olursak, bu listeyi şu şekilde yapabiliriz.
- Renkler, dünyayı ve nesneleri algılamamız da ve
yorumlamamızda çok büyük avantaj sağlamaktadır. - Nesneleri daha detaylı algılamamız gerektiğinde,
renkler bize çok fazla detay verebilmektedir. - Bir iletişim sürecinde, birisine bir nesne
betimlemek istediğimiz zaman, renkler bize büyük bir anlatım kolaylığı
sağlamaktadır. - İlkel atalarımız için renkler, uzaktan algılama,
av seçme, meyvelerin olgunluk sevilerini anlama, gibi olayları anlamasında ve aksiyon
almasında, avantaj sağladığından, renklerin kalıtsal olarak algılamamıza neden
olduğunu söyleyebiliriz. - Işık gibi renk de bize, gölge, şekil gibi
kavramları daha iyi anlamlandırmamıza yaradığından, hareket kabiliyetimizi de
geliştirmiştir.
