Skeuomorphism nesneleri 2 boyutlu düzleme aktarırken daha 3 boyutlu gerçekçi çizgiler ve şekiller kullanan bir tasarım trendidir. Skeuomorphism kelimesi yunancadan gelmektedir. Yunanca’da skeuos (σκεῦος) “kap veya alet” anlamına gelen ve “şekil” anlamına gelen morphḗ (μορφή) kelimelerinden türetilmiştir. Bu akım özellikle 2000-2013 yılları arasında iconlarlarda ve arayüzlerde çok sık tercih edilmiştir. Bilgisayar sistemlerine yeni alışmaya başlayan insanlar için nasıl kullanması gerektiğini anlatan düğmeler, şekiller çok detaylı şekilde hazırlandı. Gölgeler, 3 boyutlu tasarımlar Skeuomorphism de çok sık görülmektedir. Bunun temel amacı bilgisayar kullanmayı bilmeyen kişiler için, bilgisayar kullanımını kolaylaştırmaktır. Özellikle 1980’lerden başlayan süreçte insanlar çok yeni bir teknolojiyle karşılaştı. İnsanların hayatına giren bu teknoloji o dönemin insanları için oldukça karmaşık geldi. Birçok komplikasyon barındıran bilgisayarlar, kullanıcılar tarafından oldukça zor kullanıldı. Bu sebepten dolayı iç dünyası çok karışık olan bilgisayarların arayüzleri (UX/UI) çok daha basit ve anlaşılabilir olmalıydı. Bu sebepten dolayı Skeuomorphism tasarımı ortaya çıktı. Bu tasarım akımı kullanıcılara çok daha anlaşılabilir bir deneyim sağladı.
Skeuomorphismin Özellilikleri ve Avantajları
Skeuomorphism tasarımının kendi içinde çok belirleyici ve etkileyici özellikleri bulunmaktadır. Bu özelliği sayesinde, belli başlı avantalar tasarımsal olarak sağlayabilir. Bu özellikler şunlardır:
- Detaylı Tasarımlar: Detaylı tasarımlar Skeuomorphismin en belirleyici özelliğidir. 2 boyutlu düzlemde bir icon kullanmak yerine oldukça detaylı tasarımlar ince çıkıntılar tercih edildiği görülmektedir.
- Anlaşılabilir Öğeler: Özellikle rakibi düz tasarım prensibine göre çizimler çok detaylı olduğundan neyi temsil ettiği çok bellidir. Bu özelliği Skeuomorphisme anlaşılabilirlik katmaktadır.
- 3 Boyutlu Çizgiler: Skeuomorphism de çok fazla cisimlere 3 boyut eklendiğini görmekteyiz. cismin 2 boyutlu düzlemdeki detaylı çizimine bir de yükseklik katarak daha detaylı hale getiriliyor.
Skeuomorphismin Dezavantajları
Skeuomorphismin avantajlı özelliklerinin yanında dezavantajlı özellikleri de bulunmaktadır. Bu dezavantajlı özellikler Skeuomorphismin modasının geçmesinde çok büyük rol oynamıştır. Bu dezavantajlı özellikler şunlardır.
- Tasarımda çok fazla yer kaplaması: Skeuomorphismde tasarımlar çok detaylı olduğundan, orjinal büyüklüğünün etkisini kaybetmemek adına ya da küçültüldüğünde de anlam kaybettiğinden Skeuomorphism çizimler rakibine göre tasarım alanında çok daha fazla yer kaplamaktadır.
- Mizanpaj ve sayfa düzeninde ciddi sorunlar çıkarması: cisimler üç boyutlu olduğundan Skeuomorphismde simetriklik çok zor sağlanmaktadır. bu sebepten mizanpaj ve sayfa düzeninde büyük sıkıntılar çıkartmaktadır. Bir üst maddedeki sebepler de duruma eklenince sayfa düzeni yapmak çok daha zorlaşmaktadır.
- Yüksek dosya boyutları ve ekstra işlem yapması: Bilgisayar ortamları görüntüyü bitler aracılığıyla oluşturmaktadır. Skeuomorphismde detay çok fazla olduğundan kullanılan renk sayısı da bu orantıda artmaktadır. Bunun
- İnsanların gözlerini daha çok yoruyor: Ekrana bakmak zaten insan gözünü yoran bir aktivitedir. Bununla birlikte skeuomorphismde çok fazla detay olduğu için renk sayısı artmaktadır. Renk sayısının artması da detaylanmasına sebep olur bu urum da gözü yoran bir durum olabilmektedir uzun süre maruz kalındığında.
- Kullanıcı alışkanlıklıkların değişmesiyle gereksiz kalması: İnsanlar bilgisayar kullanımı arttıkça bilgisayar kullanmayı da öğrendi. Bilgisayarların hayatımızda çok önemli bir yeri olduğundan dolayı insanlar her noktasına alıştı ve ezberledi durum böyle olunca, skeuomorphism avantajları yavaştan, gereksizleşmeye ve dezavantajlara dönüşmeye başladı.
- Web teknolojilerinin gelişmesi hızın önem kazanması: Skeuomorphismin çok detay barındırdığından yüksek dosya boyutlarının olduğundan bahsettik. İnsanların bilgisayarı çok akıcı bir şekilde kullanmaya başlamasıyla, detay, basit yönlendirmeden ziyade. Hız ön plana çıktı. Skeuomorphismin tasarımlarının çok detaylı olmasından sebep, dosya boyutları da büyük olmaktaydı bu durum da internete ve işlemciye daha fazla işlem uygulanmasına sebep olup kullanıcıların hızını düşürmekteydi.
Skeuomorphismin Bitişi ve Flat Desing Akımının Yükselmesi
Skeuomorphismin bir ara dünyanın hem tasarım anlayışına hem de arayüzlerine tamamen hakimdi. Çok büyük firmlar logolarını daha detaylı 3 boyutlu halde kullanıyordu. Ama skeuomorphismin avantajları dezavantajlarınının önüne geçemedi. Skeuomorphism Flat designa kaybetmesinin başlıca sebepleri şunlardır:
- Flat designın, Skeuomorphisme göre çok daha düşük boyutlarda olması,
- Küçük ölçekli tasarımlarda (özellikle telefonların kullanılması artmasından kaynaklı) Skeuomorphismin detaylarının kaybolması, anlamının bozulması,
- Flat designın bileşenlerinin, tasarım alanında çok daha az yer kaplaması,
- Daha az materyallerle çok daha fazla şey anlatılması,
- Kullanıcıların bilgisayar teknolojilerine alışmasıyla, skeuomorphismin detaylarının anlamsız kalması.
Yeni teknolojilerde insanların öncelikleri çok değişti. Hızlı bir arayüz, detaylı şatafatlı bir arayüze daha fazla tercih edildi. Bu da hem tasarım yükü Skeuomorphisme göre daha kolay hem de genellikle 2-3 renkten oluşması sebebiyle daha düşük dosya boyularına ulaşması sebebiyle, Flat design anlayışı dünyanın tasarım anlayışını ele geçirdi. Önce arayüzler değiştirdi. Daha az karmaşık ve çok daha minimal çizgilere sahip tasarımlar arayüzlerde kullanılmaya başlamıştı. İnsanlar artık bilgisayar kullanmasını biliyordu. Bu sebepten dolayı, onlara detaylı tasarımlara her şeyii söylemeye gerk yoktu çünkü zaten neyin nerde olduklarını biliyordu.
Bu tasarım anlayışı o kadar çok beğenildi ki nerdeyse tüm köklü markalar köklü logolarını (Juventus, İnstagram facebook, Burger King volkswagen vb) , web sitelerini, websitelerin arayüzlerini bu tasarım anlayışına göre hazırlamaya başladı. minimalist tasarımlar zaten İskandinav ve uzakdoğu ülkelerinde çok sık tercih ediliyordu. Ama internetteki başarılarından kaynaklı bu tasarım anlayışı tüm dünyada kullanılmaya başladı. Böylelikle skeuomorphism silinme noktasına kadar geldi.
İnsanoğlu çok çabuk sıkılan bir tür. Tasarım anlayışı özellikle kitle toplumumun ortaya çıkmasıyla çok hızlı değişmekte. Kim bilir belki insanlık flat design anlayışından da sıkılır ve Skeuomorphism tekrardan yükselir. Öyle ya özellikle 3b tasarımlar illüstrasyonlar flat designla birlikte çok sık tercih edilmeye başladı. Çok yakında tekrardan Skeuomorphismin izlerini görmemiz mümkün.
